YUMURTA GELİŞİMİ
Normal şartlarda kadın yumurtalığında ayda bir yumurta gelişmektedir. Tüp bebekte amaç birden fazla yumurta elde etmektir. Bunun için yumurtalıkları uyarıcı hormonal ilaçlar kullanılır. Tüp bebek uygulamasında, adet periyodunun 3. gününde yumurtalıklardaki yumurta sayısı ve hormon düzeylerine göre hangi tedavi planı uygulanacağına karar verilir. Buna göre adetin 21. günü veya adetli iken tedaviye başlanır. Belirli aralıklarla kontrole çağrılır ve folikül gelişimi kontrol edilir. En az 3 adet folikül 17-18 mm’ye ulaştığında halk arasında çatlatma iğnesi olarak bilinen 10000 ünite HCG (human chorionic gonodotropin) enjeksiyonu yapılır. Bu esnada rahim içi (endometrium ) kalınlığı da en az 7 mm olmalıdır. Çatlatma iğnesinden 34-36 saat sonra yumurta toplama işlemi yapılır.
Yumurtaların Toplanması
Adetin 2.günü başlanılan ilaç tedavileriyle büyütülen yumurtalar ameliyathane ortamında,anestezi altında özel bir cihazla yumurtalıklardan toplanır. Toplanan yumurtalar öncelikle özel kültür solüsyonları içerisine alınır, ardından 37 derecede % 6 CO2 içeren inkübatörlerde 3 -5 saat bekletilir. Bu süreç içerisinde erkekten alınan sperm örneği yıkanıp hazırlanır . özel bir mikroskop yardımıyla yumurtalar sperm ile mikroenjeksiyon tekniğiyle döllenir. 14-16 saat sonra yumurtaların çevrelerindeki hücreler temizlenerek döllenme kontrolü yapılır.Bu işlem süresince hasta herhangi bir ağrı duymaz.
Yumurtaların Gelişimi ve Embriyo Gelişimi
Mikroenjeksiyon sürecinde, toplanan yumurtalar kültür solüsyonları içersinde matürasyonlarını tamamlamak amacıyla 2- 3 saat 37 derece sıcaklık ve %6 CO2 içeren inkübatörlerde inkübe edilir. Bu süre içerisinde semen örneği hazırlanır. 2- 3 saat sonra yumurtaların çevresindeki hücreler temizlenerek olgunlukları kontrol edilir. Sadece olgun yumurtalara işlem yapılmalıdır. Yumurtalar temizlendikten sonra mikroenjeksiyon işlemi yapılır.
Embriyo Kalitesi
Embriyoların kalitesi döllenme sonrası bazı şekilsel (morfolojik) parametrelere göre değerlendirilir. Embriyoların morfolojileri mikroskopta ve aşağıdaki kriterlere göre değerlendirilir.
Embriyo hücre (blastomer) sayısı
Embriyo blastomer büyüklüğü (blastomerlerin eşit ya da eşit olmaması)
Fragmantasyon (canlı olmayan hücre artıkları) varlığı ve yüzdesi Bütün bu kriterler ışığında embriyolar kalitelerine (grade) göre şu şekilde sınıflandırılır:
Grade I embriyo: Bu embriyolar eşit büyüklükte, düzenli blastomerlere sahiptir ve fragman içermezler.
Grade II embriyo: Eşit büyüklükte blastomerler içermekle birlikte az miktarda (< %20 ) fragman içerirler.
Grade III embriyo: Blastomerleri eşit olmayıp fragmanları fazladır. (%20-%50)
Grade IV embriyo: Blastomerleri eşit değildir ve fragmanları %50′ den fazladır. Yapılan araştırmalar Grade I ve Grade II embriyoların transferi ile bu embriyoların gelişim potansiyellerinin daha yüksek olmasına bağlı olarak gebelik oluşma şansının Grade III ve Grade IV embriyoların transferine göre daha yüksek olduğunu göstermiştir.
Embriyonun Dondurulması
Dondurulan embriyolar, tekrar kullanılacakları zamana kadar sıvı nitrojen (-196 derecede) içinde saklanırlar. Embriyo dondurma uygulamasının temel endikasyonları şunlardır:
Transfer sonrası geride hala kaliteli fazla sayıda embriyonun bulunması
Embriyoların transfer edileceği dönemde kadına ait herhangi bir sorun ortaya çıkması (örneğin hormon tedavisi sırasında yumurtalıkların aşırı uyarılması)
Rahim içi zarının (endometriumun) gebelik için uygun olmayacak bir kalınlıkta olması
TESE (Testisten Biopsi İle Sperm Elde Edilmesi)
Menide hiç sperm hücresi olmayan vakalarda ya da en az %80’inin ölü olduğu vakalarda sperm hücreleri testis dokusundan (yumurtalıklardan) elde edilerek mikroenjeksiyon işlemi gerçekleştirilebilir. Lokal anestezi ile gerçekleştirilen bu işlemlerin erkek cinsel sağlığına hiçbir olumsuz etkisi yoktur. Azospermi (sperm olmaması) durumunda tese yada mikro tese işlemi yapılacak hastalara işlem öncesi kromozom analizi yapılması gereklidir.
MESA (Mikro-Epididymal Sperm Aspiration)
MESA işleminde kanalları tıkalı olan hastaların sperm kanallarından bir mikrocerrahi işlem ile sperm elde edilir. Elde edilen spermler ile mikroenjeksiyon işlemi uygulanır.
