Tuvalet Eğitimine Başlama Yaşı Nedir?
En uygun başlama zamanı 24 -36 ay arasıdır.
Ülkemizde başlama yaşı ortalama 22 ay olup tamamlanma yaşı ortalama 28 aydır.
Kızlarda biraz daha erken tamamlanma olmaktadır.
Hazır Olma Kriterleri Nedir?
Çocuk İçin;
Çocuğun yaşı uygun olmalıdır.
Fiziksel, zihinsel ve ruhsal olarak da hazır olmalıdır.
Anne İçin;
Ruhsal hazırlık önemlidir.
Annede yoğun kaygı olmamalıdır.
Anne tuvalet eğitimini bir başarı öyküsüne dönüştürmemelidir.
Olayı gidişatına bırakmalıdır.
3 yaşa kadar hiç eğitim vermemek doğru değildir.
ÇOCUĞUN HAZIR OLDUĞUNA DAİR FİZİKSEL BELİRTİLER NEDİR?
- Oturabilme, çömelebilme, yürüyebilme,
- Pantolonunu indirip çekebilme,
- Eşyalarını yerlerine koymaya başlama,
- Kuru kalkma,
- 2 saatten uzun kuru kalabilme,
- Islak bez sayısında azalma,
- Düzenli barsak hareketlerinin varlığı,
- İdrarını bir kerede yapabilme,
- Islak ve kuru arasındaki ayrımı fark edebilme,
- Islak olduğunda rahatsız olma,
ÇOCUĞUN HAZIR OLDUĞUNA DAİR ZİHİNSEL BELİRTİLER NEDİR?
- En az 8-10 kelimeyi kullanabilme,
- Sıkıştığını söyleyebilme,
- Söylenenleri anlayabilme, yapabilme,
- Kısa ve öz yönlendirmeleri anlayabilme,
- Kaka ve çişinin geldiğini fark edebilme,
ÇOCUĞUN HAZIR OLDUĞUNA DAİR RUHSAL BELİRTİLER NEDİR?
- Hayır diyerek bağımsızlığını göstermeye başlaması,
- Anne ve babayı memnun etme konusunda isteklilik,
- Aile bireylerini taklit etmeye başlaması,
- Tuvalete gitmenizle ilgilenmeye başlaması,
- Diğer çocukların nasıl kaka yaptıklarını merak etme,
- Islak veya kakalı bezden rahatsız olma,
- Tuvaleti kullanmak isteme,
- Tuvalette bir süre oturabilme,
- Korkmama ve kaygı duymama gibi davranışların varlığı,
TUVALET EĞİTİMİNDE HER ÇOCUK FARKLI DAVRANIR
• Tuvalet eğitimini her sağlıklı çocuk ister.
• Sonunda başaramayan sağlıklı çocuk yoktur.
BAŞARISIZLIK SEBEBLERİ NEDİR?
Ya baskıya karşı koymaktadır,
Ya da gelişimini tamamlayamamıştır.
EĞİTİM, SADECE TUVALETİNİ HABER VERMEK DEĞİLDİR, ŞUNLAR DA YAPILMALIDIR:
Çocuğa şu konularda bilgi verilir:
– Büyükler nereye yapıyor?
– Kuru kalmak iyi bir şey.
– Öykülerdeki kahramanlar nereye yapıyor?
– Uygun kelimeler seçilir.
– Çiş ve kakanın pis ya da oyuncak olmadığı anlatılır.
- İşlemin ne olduğunu öğrenmesi ilk başarıdır.
- Tuvalete gitmeli
- Külotunu çıkarmalı
- Tuvalet temizliği yapabilmeli
– Kızlar önden arkaya silmeli
- Külotunu giymeli
- Sifonu çekebilmeli
- El yıkamalı
TUVALET EĞİTİMİNDE ÖNEMLİ BASAMAKLAR;
- Ailenin çocuğu alıştırması
- Güven kazandırması
- Tüm bakıcılar arasında eşgüdüm olmasıdır.
TUVALET EĞİTİMİ NASIL OLMALI?
Önce bir lazımlık alınır, benimsetilir
– Lazımlık çocukla birlikte seçilebilir
– Çocuğun oyun odasında tutulabilir
– Önce kıyafeti ile oturup alışmalı
– Lazımlıktan korkarsa önce bir süre ara verilir
– Kullanırken lazımlık tuvalette olmalı
TUVALETE ADAPTÖR ALINMASI;
– Lazımlıktan sonra alınır,
– Ayağının yere değmesi gerekir
EĞİTİM NASIL KOLAYLAŞTIRILIR?
- Aile bireylerini tuvalet sırasında gözlemlemesi gerekir.
– Kız anneyi, erkek babayı gözler
– Arkadaş, abi, abla gözlemi yapılabilir
- Sifon çekimine önce bir kâğıdın atılarak çocuğun alışması gerekebilir
- Çocuğun bezindeki kakanın tuvalete atılırken çocuğun görmesi uygun olur.
TUVALETE GİTME SIKLIĞI NE OLMALI?
- Aile istediği için gitmesi uygun olmaz, çocuğun tuvaletinin geldiği zamanların gözlemi yapılır,
- Tuvaletinin geldiğini fark ettiği için tuvalete gitmesi sağlanır,
- Başlangıçta günde 3 kez, yemeklerden 20-30 dakika sonra, 5-10 dakika lazımlığa oturmalı,
- Daha sonra 2-3 saatte bir lazımlığa 3-5 dakika oturmalı.
TUVALET EĞİTİMİ SIRASINDA BEZ İLE İLGİLİ NASIL DAVRANILMALIDIR?
- Önce bezi bebeklikteki gibi sık değiştirilir
- Daha sonra bez tamamen çıkarılır
- Normal külot birlikte seçilir
- Uyurken alta koruyucu bez kullanılır
- Gerekirse alıştırma külotları kullanılır ama,
– Eğitimin başlangıcında uygun değil
– Islaklığı hissedemez
– Süreci uzatabilir
– Dışarıda kullanılabilir
ERKEK ÇOCUK;
- Önce oturarak eğitim almalı. Eğer bu şekilde öğrenmezse sonra kaka için oturmak istemeyebilir
- Babasını görerek ayakta yapmayı öğrenmelidir.
TEMİZLİK NASIL YAPILMALI?
- Tuvalet kâğıdı kullanma öğretilir.
- Kızlarda yukarıdan aşağı temizlik öğretilmeli
- Sifonu çekme
- El yıkama öğretilmelidir.
PİS OLARAK HİSSETTİRMEMELİ!!!
Takıntı ve sert hareketlerle temizleme yapılmamalıdır.
Aksi takdirde; İdrar tutma alışkanlığı başlar, kabızlık gelişebilir.
TUVALET EĞİTİMİ SONUNDA;
- Başarılı olduğunda ödüllendirme yapılır:
–Aferin!
–Alkışlama
–Başarı çıkartmaları
–Birlikte anneanneyi arama
–Çok abartmamalı
- Başarısız olduğunda
–Cezalandırmama
–Düş kırıklığı yaşamama
- Zaman zaman başarısızlıklar olabilir. Bu durumda yapılacaklar:
–Hoşgörü
–Bir süre eğitime ara verme
–Sabırlı olma
–6-8 ay sürebilir
–Organik bir sorun olabilir mi araştırılır.
BAŞARISIZLIK SEBEBLERİ NE OLABİLİR?
- Çocuk eğitimi tamamen reddediyorsa:
– Doğru zaman mı?
– Aşırı baskıya olumsuz yanıt mı veriyor?
- Eğitim iyi giderken başarısızlık sebebi ne olabilir?
– İdrar yolu enfeksiyonu?
– Mesane işlev bozukluğu?
– Kabızlık?
– Korkma?
– Eğitim verenlerin kaygısını hissetme
GECE İŞEME EĞİTİMİ NASIL VERİLİR?
- Gündüz idrar tutma alıştırmaları yapılır.
- Gece yatmadan sıvı kısıtlaması,
- Yatmadan önce tuvalete gitmesi,
- Gece bir kez tuvalet için uyandırılır.
– Uyuduktan 2 saat sonra
– Alarm çaldırarak olabilir.
- Gece bez bağlanmaz
– Alta koruyucu
– Alıştırma külotları daha uygun olur.
- Çocuğun çarşaf değiştirmeye katılımı sağlanır.
- Ceza verilmez
- Islak ve kuru geceler için günlük tutulur.
TUVALET EĞİTİMİNDE DOĞRULAR NELERDİR?
- Sabır ve anlayışla eğitime devam edin
- Umutsuzluğa ve kaygıya kapılmayın
– 6-8 ay sürebilir
– Erkeklerde biraz uzun zaman alabilir.
- Uygun zaman seçimi
– Konuya yoğunlaşın
– Gergin olmayın
- Her çocuk farklıdır
– Çocuğun duygularını izleyin
– Esnek olun
- Gerektiğinde profesyonel yardım alın
TUVALET EĞİTİMİNDE YANLIŞLAR NELERDİR?
- Çocuğun kendini pisletmesi konusunda ailenin ilgisiz tutumu
- Kötü şartlara izin verme
- Genelde çok katı ve baskıcı tutum
- Zor kullanma
- Çocuk istismarı
- Yetişkin dönemde mükemmeliyetçilik
- İdrar tutma alışkanlığı
- Kabızlık
Uzm. Dr. Gönen ÇELEBİ