Vajinit Nedir?

Vajinit, vajinanın enfeksiyonu veya iltihabına neden olan çeşitli bozuklukları tanımlamak için kullanılan tıbbi bir terimdir. Vulvovajinit hem vajina hem de vulva (dış kadın cinsel organları) iltihaplanması anlamına gelir. Bu durum bakteri, mantar veya virüs gibi organizmaların neden olduğu bir enfeksiyondan kaynaklanabilir. Bu bölgeyle temas halinde olan kremler, spreyler ve hatta giysilerdeki tahriş edici maddeler de vajinite yol açabilir. Bazı durumlarda vajinit, cinsel eşler arasında geçen organizmalardan, vajinal kuruluktan ve östrojen eksikliğinden kaynaklanabilir.

Vajinal akıntı normal mi?

Bir kadının vajinası normalde genellikle açık veya hafif bulanık, tahriş edici olmayan ve çok az kokulu olarak tanımlanan bir akıntı meydana getirir. Normal adet döngüsü sırasında akıntının miktarı ve kıvamı değişebilir. Ayın bir zamanında, az miktarda çok ince veya sulu bir akıntı olabilir. Başka bir zamanda (genellikle adet döngüsünün ikinci kısmı), daha yoğun akıntı görülebilir. Bu tanımların tümü normal kabul edilebilir.

Kokusu olan veya tahriş eden vajinal akıntı genellikle anormal akıntı olarak kabul edilir. Tahriş, kaşıntı veya yanma olabilir. Kaşıntı günün herhangi bir saatinde ortaya çıkabilir, ancak genellikle geceleri en rahatsız edici olanıdır. Bu semptomlar genellikle cinsel ilişki ile daha da kötüleşir. En sık görülen vajinit tipleri: mantar vajiniti, bakteriyel vajinozis, trikomonas vajiniti, klamidya veya gonore vajiniti, viral vajinit, enfeksiyöz olmayan vajinit, atrofik vajinittir. Bu vajinal enfeksiyonların her birinin farklı semptomları olabilir. Nadirende olsa bu enfeksiyonların semptomu olmayabilir ve uzun yıllar asemptomatik kalabilir.

Vajinitlerin çoğu mantarların bir tür olan candida tarafından meydana gelir. Mantar enfeksiyonları süzme peynir kıvamında kalın, beyaz bir vajinal akıntı meydana getirir. Akıntı bir miktar sulu olabilse de, genellikle kokusuzdur. Mantar enfeksiyonları genellikle vajina ve dış genital organların çok kaşıntılı ve kırmızı olmasına, bazen akıntı başlamadan önce bile şişmesine neden olur. Dış genital yoldaki mantar enfeksiyonu, bu bölgedeki hassas cilde bağlı olarak “küçük kesikler” yapabilir ve idrarda yanmaya neden olabilir. Candida türü mantarlar hem kadın hem de erkek genital organlarında hastalık yapmadan yaşarlar. Ancak enfeksiyon oluşturması için sayılarının artması gerekmektedir. Antibiyotik kullanımı sonrası veya diabet gibi sistemik hastalık neticesinde sayıları artan mantarlar enfeksiyona yol açabilirler.

Mantar enfeksiyonu çoğu kadının bildiği bir hastalık olsa da bakteriyel vajinoz aslında üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen vajinal enfeksiyondur. Bakteriyel vajinoz genellikle anormal kokulu bir vajinal akıntıya neden olur. Akıntı genellikle sulu, köpüklü ve “çürümüş balık” kokusuna sahip olarak tanımlanır. Bu koku ilişkiden sonra daha belirgin hale gelebilir. Bakteriyel vajinoz cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon değildir, ancak cinsel olarak aktif kişilerde daha sık görülür. Bakteriyel vajinoz için risk faktörleri; sigara kullanımı, ilişki sonrası vajinal duş ve yeni cinsel partnerdir.

Trikomonas enfeksiyonu, protozoa olarak bilinen minik tek hücreli bir organizmadan kaynaklanır. Bu organizma vajinaya bulaştığında, köpüklü, yeşilimsi sarı akıntıya neden olabilir. Genellikle bu akıntı, kötü bir kokuya sahip olabilir. Trichomonal vajinitli kadınlar, idrar yaparken yanmanın yanı sıra vajina, vulvada kaşıntı ve ağrıdan şikâyet edebilirler. Trikomonas cinsel yolla bulaştığı için tedavisinin eşli yapılması önemlidir.

Klamidya, cinsel yolla bulaşan en yaygın enfeksiyondur. Ne yazık ki, klamidya enfeksiyonu olan kadınların çoğunda semptom yoktur, bu da tanıyı zorlaştırır. Aynı zamanda klamidya sadece vajinal enfeksiyon yapmayıp tüpler ve yumurtalıklarda enfeksiyona neden olmakta ve ilerleyen zamanlarda gebe kalamama sorununu beraberinde getirmektedir. Tanı her ne kadar zor olsa da kullanılan muayene yöntemleri ve testler ile kısa süre içerisinde tanı konulabilmektedir.

Nadiren, bir kadında bir enfeksiyon olmadan da kaşıntı, yanma hatta vajinal akıntı olabilir. En sık karşılaşılan neden, vajinal spreylerden, kremlerden kaynaklanan alerjik bir reaksiyon veya tahriştir.

Bununla birlikte, vajina etrafındaki cilt sabunlara, losyonlara, cinsel yağlama maddelerine, deterjanlara ve yumuşatıcılara karşı hassas olabilir. Atrofik vajinit ise menopozdaki veya menopaza geçiş zamanında ortaya çıkan östrojen eksikliği ile vajina dokusunun incelmesi ile birlikte olan durumdur.
Vajinitin en sık semptomları; kötü kokulu akıntı, idrar yaparken vajina dışında yanma, kaşıntı ve ilişki sırasındaki rahatsızlıktır. Vajinit için uygun tedavinin anahtarı uygun tanıdır. Aynı semptomlar farklı vajinit formlarında mevcut olabileceğinden, tanı bu her zaman kolay olmayabilir. Herhangi bir anormal akıntının renginin, miktarının ve kokusunun tanımı ile, tam olarak hangi semptomlara ve ne zaman ortaya çıktığına dikkat ederek doktorunuzun tanıyı koymasına yardımcı olabilirsiniz.

Tedavi sonrası tekrardan vajinit olmamanız için etkene yönelik önlemleri almanız gerekmektedir. Mantar enfeksiyonlarından şikâyetçi iseniz, sıcak ve nemli tutan giysilerden kaçınmak genellikle yararlıdır. Naylon külot ve külotlu çorap, dar pantolon giymek mantar enfeksiyonlarına neden olabilir. Yoğurt ve laktobasil içeren probiyotiklerin vajinit enfeksiyonlarını azaltacağına dair çok fazla bilimsel kanıt vardır. Vücut floranızda yararlı bakteri ortamınızı sağlıklı tutabilmeniz için probiyotik kullanabilirsiniz. Bu bölgeyi temizlemek, vajinal tahrişe neden olabileceği için vajinal sprey veya parfümlü sabunlar önerilmez. Bunun yanında vajinal duş sizin temiz olmanızı sağlamaz. Vajinal duş yapan kadınlarda tekrarlayan vajinitin görülmesi sıktır.
Eğer bu önlemlere rağmen vajinitiniz varsa ve üstesinden gelemiyorsanız artık doktorunuz ile iletişime geçme zamanınız gelmiştir.

Op. Dr. Aycan KOPUZ