Endometriozis Nedir?

Endometriozis; hastalarda  kasık ağrısı, şiddetli adet sancısı, ilişkide ağrı, gebe kalamama ve yumurtalık kistleri ( Endometrioma ) ile bulgu verir.

Hastalık rahimin içini döşeyen endometrium dokusunun normalde olmaması gereken, karın zarı üzerinde, yumurtalıklarda, rahim kası içinde gibi yerlerde bulunması durumudur. Her adet döneminde bu dokularda kanar ve ağrı, yapışıklık gibi sorunlara yol açarlar. Eğer odaklar yumurtalık içinde ise oluşan kan boşalamayacağından sıvı çikolata benzeri içeriğe sahip endometrioma (çikolata kisti) oluşur.

Tedavi edilmemiş hafif endometriozisli kadınlarda gebelik oranları belirgin olarak etkilenmezken, ileri olgularda gerek mekanik nedenlerle, gerekse de immünolojik (bağışıklık sistemine bağlı gelişen olaylar) nedenler veya yumurtalık rezerv sorunlarıyla gebelik şansı olumsuz etkilenmektedir. Endometriozis tüplerde yapışıklık, yumurtalık-tüp ilişkisinin bozulması, yumurtlama problemi ve embriyonun rahim duvarına tutunmasına engel olma gibi mekanizmalarla gebe kalmada güçlüklere neden olur.

İnfertilite (gebe kalamama) tedavisinde yaş,  gebelik istemi süresi, over rezervi ve spermiogram değerleri uygun olan , erken evre endometriozis hastalarında hormonal tedavi ile aşılamada aylık doğurganlık %9 civarındadır ve 3-4 siklus uygulanabilir.

Endometriozis hastalarının %17-44 ‘ünde endometrioma eşlik eder. Yapılan çalışmalarda endometrioması cerrahi olarak çıkarıldıktan sonra tüp bebek yöntemi uygulanan ve ameliyatsız direk tüp bebek uygulanan hastalarda tüp bebek başarısında fark saptanmamıştır. Şiddetli kasık ağrısı, kanser riski, hızla büyüyen ve tüp bebek tedavisi sırasında yumurta toplama işlemine engel olacak kistlerin cerrahi olarak çıkarılması önerilir.

Ameliyat sonrası bekleme döneminde gebelik elde edilemeyen, aşılamada başarı elde edilemeyen ve ileri evre endometriozis hastalarında tüp bebek tedavisi önerilir. İleri evre endometrioziste tüp bebek öncesi ilaçla yumurtalıkların 3 ay baskılanması tüp bebek başarısını 4 kat arttırır.

Hem endometriozis hastalığının kendisinin hem de çikolata kistlerine yapılmak durumunda kalınılan cerrahi işlemlerin yumurtalık rezervini olumsuz etkileme potansiyeli vardır. Bu durum gebelik oluşturma tedavileri seçiminde belirleyicidir.

Op. Dr. İsmail KÜÇÜKERDOĞAN