Günümüzde ultrasonografi ve amniosentez iğnesi eşliğinde tecrübeli ve güvenilir ellerde yapılan amniosentez hem anne hem bebek için risk oranları çok düşük, oldukça güvenilir bir kesin tanı yöntemdir.
Amnion Sıvısı Nedir ?
Gebeliğin ilk üç ayında esas olarak bebeğin eşi ve anne tarafından oluşturulan amnion sıvısı, gebeliğin sonraki aylarında bebek tarafından yapılan idrar ve akciğerinden gelen sıvılardan oluşmaktadır. Amniyon sıvısı karakteri ve biyokimyasal yapısı sürekli bir değişim içindedir. Bu sıvı dinamik bir yapıdır. Bebeğe ait pek çok hücre ve salgı bu materyal içinde yer alır. Dolayısıyla bebeğin cildinden dökülen canlı hücreler, akciğerinden gelen bazı maddeler ve bebeği etkileyen enfeksiyon ajanları bu sıvı içerisinde bulunmaktadır. Bu sıvıdan alınacak örnek ile bebek ve bulunduğu ortam ile ilişkili çok sayıda bilgiye ulaşılabilir.
Amniosentez Hangi Durumlarda, Ne İçin Yapılır ?
Bu işlemlin yapılabilirliği, anne ve baba adayı ile gebeliklerini takip eden doktor arasındaki bilgi alışverişi sonunda ortaya çıkar. Bunun nedeni işlemin getirdiği risklerdir. İşlem öncesi anne ve baba adayının rızası alınmalıdır. Aşağıda amniosentez/ cvs yapılmasını gerektiren durumların bazıları verilmiştir;
- Kromozomal anomalilerin tanısı
- Bazı metabolik hastalıkların tanısı
- Bazı genetik hastalıkların tanısı
- Bebeğin enfeksiyonlarının tanısı
- Bebeğin akciğerinin gelişip gelişmediğinin araştırılması
- 35 yaştan büyük anne adayları (eskiden bu durumda her zaman amniosentez yapılırken artık sadece tarama testlerinde şüpheli sonuç çıkan gebelere önerilmektedir)
- İkili ve üçlü testinde risk çıkan anne adaylarına
- Ultrasonografide anormallik görülen hastalara
- Daha önceden Down sendromlu ya da başka bir genetik problemli bebek doğuranlar
- Bebeği etkileyebilecek kalıtsal hastalığı olanlar
- Akraba evliliği olanlar
- Beyin ya da omurga problemli çocuk doğuranlar
Amniyosentez Hangi Haftalarda Yapılır ?
Klasik amniosentezde 16-22. gebelik haftaları arasında amniosentez işlemi yapılır. Erken amniosentezde ise 12-14. haftalarda yapılabilir. Ancak bebek kaybı riski yüksek olması nedeni ile çok tercih edilmemektedir.
Erken Amniosentez Nedir ?
Gebeliğin 10-14. haftalarında yapılan amniosentezdir. Oldukça yeni bir tekniktir. Daha erken dönemde tanı konulmasını sağlamaktadır ancak düşük olma riski normale göre çok yüksek olması nedeni ile çok fazla tercih edilmemektedir.
Geç Amniosentez Nedir?
Gebeliğin 24. haftasından sonra yapılan amniosentezdir. Amacı bebeğin akciğer gelişiminin saptanmasıdır. Ek olarak amnion sıvı örneği ekilerek enfeksiyon ajanları tespit edilebilir. Amniosentez Öncesi Neler Yapılmalıdır? Herhangi bir nedenle amniosenteze karar verildi ise anne ve baba adayına işlem ile ayrıntılı bilgi verilmeli ve genetik uzmanları ile görüşmeleri sağlanmalıdır. İşleme ait riskler kadın doğum uzmanınca, genetik laboratuarına ait olabilecek olumsuzluklar ise genetik uzmanınca anlatılmalıdır. Sonuçta anne ve baba adayından işleme razı oldukları ve olası riskleri anladıklarına dair imzalı onam formu alınmalıdır. Anne ve baba kan Grubu çok önemli . Amniosentez invazif (yani bir iğne yardımı ile yapılan işlem) bir işlem olması nedeni ile bebekten anneye kanama riski söz konusu olacaktır. Bu durum anne kan grubu Rh negatif, baba kan grubu Rh pozitif olması durumunda uyuşmazlık riski vardır. Bu nedenle işlem öncesi güvenilir kan grubu tespiti yapılmalıdır. Eğer uyuşmazlık varsa işlem sonrasında ilk 72 saat içerisinde uyuşmazlık iğnesi yapılmalıdır. Amniosentez yapılmasına karar verilmesi ile beraber anne adayında inanılmaz bir huzursuzluk ve stres ortaya çıkacaktır. Burada işlemi yapacak doktorun anne adayının endişesini paylaşması ve hastayı rahatlatması gerekmektedir. İşlem öncesi özel bir hazırlığa gerek yoktur. Açlık veya tokluk önemli değildir.
