Endometriozis Endometrioma (Çikolata Kisti)
Endometriozis rahimin içini döşeyen endometrium dokusunun farklı yerlerde bulunmasıdır. Yumurtalık içinde bulunursa, burada oluşan sıvı çikolata görünümlü içeriği olan kistlere de endometrioma (çikolata kisti) denir. Hastalığı kesin olarak gösteren bir şikayet bulunmamaktadır.
Sıklık sırasıyla; adet ağrısı, kasık ağrısı, gebe kalamama, ağrılı cinsel ilişki, tekrarlayan idrar yolu şikayetleri, tekrarlayan barsak şikayetleri hastaların başvuru nedeni olabilmektedir. Kimi zaman da hekime başvurmayı gerektirecek bir şikayeti olmayanlarda rastlantısal olarak tanı konulabilmektedir. Şikayetlerin yoğunluğu ile hastalık şiddeti arasında çoğu zaman doğrusal bir ilişki yoktur.
Ayırıcı tanıda en çok tekrarlayıcı sistit ve huzursuz barsak sendromuyla karışır.
Şüphe duyulan hastalar adet öncesi veya adet sırasında muayene edilirlerse bulgu elde etme olasılığı artmaktadır. Muayenede hassasiyet olabilir, endometriozis yumruları ele gelebilir. Olası yapışıklıklar hakkında fikir sahibi olunabilir.
Transvajinal ultrasonografi endometriomaların saptanmasında son derece etkiliyken, peritoneal endometriozis tanısında faydası laparoskopiyle kıyaslandığında son derece kısıtlıdır. Endometriozis tanısında altın standart laparoskopidir. Biopsi ve histopatolojik inceleme tanıyı kesinleştirir. Ancak laparoskopinin hem maliyeti hem de olası komplikasyonlarının ciddiyeti yüksektir.
Bazı özel durumlarda baryumlu kolon grafisi, kolonoskopi, bilgisayarlı tomografi , sistoskopi gibi yöntemler gerekli olabilir.
MR yüksek maliyeti nedeniyle daha kısıtlı kullanılmaktadır.
Hastalık tanısı için Ca125 ve diğer belirteçler faydalı bulunmamıştır.
AĞRI TEDAVİSİ;
NSAİD grubu ağrı kesicilerin etkinliği endometriozis ağrısında yüksek olmadığı halde ucuz ve kolay ulaşılabilir olmaları nedeniyle birinci sırada denenmektedirler. Kullanımda yumurtlamanın baskılanması, mide ülseri, kalp damar hastalığı açılarından dikkatli olunmalıdır.
Doğum kontrol hapları: Ağrının giderilmesinde orta derecede kanıt vardır. Kullanımları kuvvetle tavsiye edilmektedir.
Progesteronlar, selektif progesteron reseptör modülotörleri, anti-progestinler: Doğum kontrol hapları dışındaki diğer ilk seçenek tedavi grubudur. Ağrının giderilmesinde orta derecede kanıta sahiptirler. Kullanımları kuvvetle tavsiye edilmektedir.
GnRH agonistleri ağrı tedavisinde etkindir ancak hipoöstrojenik yan etkileri vardır.
Aromotaz inhibitörlerinin ağrı tedavisinde kullanımıyla ilgili kanıt düzeyi düşüktür.
Büyük kitlelerin varlığında veya medikal tedavilere cevap alınamadığında, cerrahi yaklaşımla odakların veya endometriomaların çıkarılması veya odakların enerji modelariteleriyle destrüksiyonu, alternatif tedavi yöntemi olabilirler. Endometrioma cerrahisinin over rezervini(yumurtalıkkapasitesi) olumsuz etkilediği unutulmamalıdır.
İNFERTİLİTE(KISIRLIK):
İnfertil kadınların yaklaşık 1/5’ inde endometriozis saptandığı bilidirilmektedir. Ancak endometriozisli birçok olgu da herhangi bir yardım almadan gebe kalabilmektedir.
İnfertil bir kadında ağrı şikayeti varsa endometriozis eşlik etme olasılığı artmaktadır. Herhangi bir ek şikayeti olmayan olgularda endometriozis araştırmak için laparoskopi yapılması önerilmemektedir. Ancak herhangibir nedenle cerrahi uygulanan infertil olgularda saptanan endometriozis odakları çıkarılmalı veya destrükte edilmelidirler.
İleri derece endometriozisli olgularda ise cerrahinin gebelik oranları üzerine olumlu etkisi olduğuna dair orta derecede kanıtlar olmakla birlikte, bu olgulara da infertilite nedeniyle cerrahi önerilmemektedir. Ancak kitle/tümör endikasyonu varlığında cerrahi gereklilik değerlendirilmelidir.
Diğer ek değerlendirmeler ile tedavi ve takipler sonucu gebelik elde edilemeyen olgularda yardımcı üreme yöntemlerinin(IVF-tüp bebek) tedavide kullanıması kuvvetle tavsiye edilmektedir. Gerek hastalığın kendisinin gerekse de uygulanan cerrahi tedavilerin over rezervini(yumurtalık kapasitesinin) olumsuz etkileme olasılığı gebelik ve tedavi zamanlamalarında dikkate alınmalıdır.
Bazı daha seyrek endometriozis yerleşimlerinde değişik özgün tedaviler uygulanabilir.
Op.Dr.İsmail KÜÇÜKERDOĞAN
Tüm sorularınız ve randevu talepleriniz için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
444 0 714
Fethiye Mah. Ulu Cad. No:1 Nilüfer BURSA/TÜRKİYE